Theo số liệu chính thức của Cơ quan bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng
lượng ADEME, tính trung bình hàng năm mỗi người dân Pháp thải ra khoảng
354 kí lô rác thải. Điều đó có nghĩa là trong đời sống sinh hoạt thường
nhật, người Pháp thải gần một kí lô rác mỗi ngày, trong đó chỉ có khoảng 40% được tái xử lý, phần lớn còn lại bị thiêu hủy.
Tại Pháp, mặc dù việc tái xử lý rác thải đã
được cải thiện trên khắp cả nước, tuy nhiên việc phân loại rác thải
sinh hoạt chưa hiệu quả 100%. Các hộ gia đình cũng như người tiêu dùng
vẫn chưa được hướng dẫn một cách đầy đủ để có những phản xạ đơn giản
trong nếp sống sinh hoạt.
Điều đó khiến chúng ta phải ý thức
trong chuyện mua sắm, bỏ bớt việc sử dụng các loại bao bì không cần
thiết, và thay vào đó ta có thể dùng các loại túi, hộp, chai có thể xài
đi xài lại nhiều lần.
Mua một lần xài nhiều ngày
Cho
dù là sống độc thân, thì ta cũng nên mua các loại sản phẩm gia dụng
dành cho các gia đình đông con, chẳng hạn như kem đánh răng, bột giặt,
dầu gội đầu, xà phồng để tắm, giấy vệ sinh, kem dưỡng da ….. hầu hết tất
cả các sản phẩm này có thể được giữ lâu, không nhất thiết phải mua mỗi
tuần hay mỗi tháng một lần, cho nên ta có thể mua lâu lâu một lần nhưng
mỗi lần mua nhiều hơn mức bình thường.
Điều đó giúp tiết kiệm các
thùng carton, các bao bì bằng nhựa không cần thiết. Vả lại, mua năm kí
lô bột giặt đựng cùng trong một thùng, lúc nào cũng rẻ hơn là mua 5
thùng bột giặt, mỗi thùng một kí lô. Người tiêu dùng không chỉ tiết kiệm
tiền mà còn hạn chế luôn khối lượng carton dùng để chế biến bao bì.
Theo Cơ quan bảo vệ môi trường và tiết kiệm năng lượng, thì chỉ riêng
biện pháp này có thể giúp mỗi người dân Pháp giảm 26 kí lô rác thải mỗi
năm.
Các loại thực phẩm cũng vậy, nhất là các loại có thể để lâu
mà không hư như đường, gạo, muối, bột, trà, cà phê, nước tương, mù tạt,
đồ hộp, càng mua lớn thì khối lượng rác thải càng ít đi. Cho dù hiện
nay, dân Pháp được khuyên bớt ăn đường cũng như ăn muối, hàng năm mỗi
người dân Pháp tiêu thụ khoảng 25 kí lô đường, điều đó khiến cho người
Pháp, nhất là các bà nội trợ hay những người ăn kiêng cữ, có xu hướng
mua các túi đường nhỏ hơn.
Nhưng tính toán như vậy có lẽ là không
đúng, bớt ăn đường là bớt đi một chút hay thậm chí không bỏ đường vào
trong cà phê, chứ không liên hệ gì với chuyện mua 5 kí lô đường, bởi vì
khối lượng ấy có thể được dùng trong một thời gian lâu hơn, chẳng hạn
như dùng trong 4 tháng thay vì trong 2 tháng.
Hiện giờ tại Paris,
có khoảng 50 tụ điểm kinh doanh (dưới dạng hợp tác xã) chuyên bán các
loại thực phẩm như vậy theo cân, từ ngũ cốc cho tới gạo, cà phê, đường
thậm chí chocolat hay bánh kẹo. Người tiêu dùng lần đầu tiên đi chợ có
thể mua các hũ ve chai, rồi múc đường hay cà phê, tính theo cân.
Một
khi đã dùng hết thì trở lại mua thêm, nhưng trước sau gì người mua vẫn
dùng cùng một hũ ve chai, chứ không còn cần đến hộp carton hay bao bì
túi nhựa ….. Trong ba năm tới, thành phố Paris muốn nhân lên gấp đôi các
tụ điểm buôn bán như vậy, hầu giúp cho người dân thay đổi cung cách
sinh hoạt và qua đó tập cho dân Pháp cái thói quen hạn chế rác thải ngay từ giai đoạn mua sắm.
Giảm bớt rác thải ngay từ lúc đi chợ
Cách
giảm bớt rác thải này bắt đầu khi ta xách giỏ (hay đẩy xe caddie) để đi
chợ. Khi bước vào siêu thị tay không, thì khi về nhà ta sẽ cầm theo năm
sáu cái túi nhựa hay bao nilon đựng hàng mua sắm. Tính trung bình, mỗi
năm người Pháp xài đến 110 túi nilon. Nếu dân Pháp chịu khó cầm giỏ đi
chợ, thì nước Pháp sẽ đỡ phải xử lý 1.200 tấn rác thải đến từ các bao
bì, túi nhựa.
Các loại thuốc tẩy, xà phòng rửa chén, các sản phẩm
dùng để làm vệ sinh nhà bếp, phòng tắm hay để quét dọn nhà cửa cũng có
giá "mềm" hơn khi được mua dưới dạng ‘‘éco recharge’’, chai xà phòng rửa
chén chỉ cần mua một lần, loại có dung lượng càng lớn càng tốt, đến khi
xài hết thì mua thêm túi xà phòng đổ vào, các loại túi này được thiết
kế để bớt nặng và bớt cồng kềnh, và nhất là có thể được tái xử lý một
cách dễ dàng. Biện pháp này giúp mỗi người Pháp giảm thiểu 3 kí lô mỗi
năm, nếu tính gộp lại là 1.800 tấn rác thải cho toàn nước Pháp chỉ riêng
trong các loại thuốc tẩy hay bột giặt.
Trong đời sống hàng ngày,
dân Pháp tích trữ rất nhiều thứ mà đến khi không còn cần thiết nữa, họ
cho ngay vào thùng rác. Nhưng thay vì làm như vậy, người Pháp giờ đây có
rất nhiều tụ điểm gần nhà có thể giúp họ thu lượm các loại đồ dùng mà
họ muốn vứt đi. Thuốc tây hay dược phẩm quá hạn thì nên đem trả lại cho
các hiệu thuốc, do các hiệu này biết cách tái xử lý hiệu quả các loại
dược phẩm không còn dùng.
Đồ gia dụng điện tử, bóng đèn, cục pin
hay túi thiết đựng cà phê ….. hầu hết các cửa hàng buôn bán đều buộc
phải tái xử lý các sản phẩm, và đó là theo bắt buộc của luật hiện hành.
Một cửa hàng có bán pin mà không có nơi để thu gom để tái xử lý pin là
vi phạm luật pháp và có thể bị phạt vạ rất nặng.
Áo quần, sách
vở, đồ chơi nếu không còn dùng nữa thì nên đem tặng cho các hiệp hội từ
thiện, các tổ chức thiện nguyện này đều tham gia vào ‘‘dây chuyền đoàn
kết’’, sản phẩm có thể được tái xử lý thành một mặt hàng mới, hay đơn
giản hơn nữa là đổi chác hay biếu tặng cho một hộ gia đình khác có nhiều
nhu cầu hơn …..
Bớt in giấy
Những người
nào chuyên làm việc ở nhà hay chuyên làm công việc bàn giấy thì có thể
tiết kiệm giấy, vào thời đại công nghệ số, bạn có nhất thiết cần phải in
ra giấy hay không, ngoại trừ các văn bản chính thức.
Các hãng
hàng không, xe lửa hay xe đò bây giờ cũng khuyến khích người tiêu dùng
mua vé điện tử (e-ticket), mỗi vé thường với giá mềm hơn đều có mã số
riêng, lưu lại trên điện thoại di động, khi cần xét vé thì bật máy lên
rồi dùng scan kiểm tra, chứ ít còn ai mà in vé ra giấy.
Ở nhà hay tại công sở, trước khi cho giấy vào sọt rác,
thì ta vẫn có thể dùng mặt chưa in làm giấy nháp. Các thị xã giờ đây
cũng khuyến khích cư dân địa phương tiết kiệm giấy bằng cách trang bị
thùng thư màu xanh, để khỏi phải nhận các loại giấy phát hay ‘‘tờ bay’’
quảng cáo không cần thiết, những người phát thư bừa bãi giờ đây cũng có
thể bị phạt vạ, nếu cố tình nhồi nhét không đúng chỗ các loại giấy quảng
cáo.
Đừng để thất thoát nước
Một động
tác hết sức đơn giản hơn nữa là cách dùng nước sinh hoạt ở trong nhà.
Điều quan trọng đầu tiên là kiểm soát mỗi năm một lần hệ thống dẫn nước
có bị rò rỉ, thất thoát nhỏ giọt hay không. Tại Pháp, nước dùng từ các
vòi nước thuộc vào hàng sạch nhất thế giới.
Các đợt kiểm tra
thường xuyên cho thấy là nước vòi không có hại cho sức khỏe, và nhất là
nó nằm sẵn trong hệ thống phân phối nước, không cần phải đóng thùng hay
vận chuyển, nếu phải so sánh thì một lít nước vòi rẻ từ 200 lần đến 300
lần so với một lít nước đóng chai.
Đối với những người không
thích mùi vị của nước vòi thì chỉ cần sắm một máy lọc nước để ở nhà, đơn
giản hơn nữa là hứng nước vòi vào chai, bỏ vào trong tủ lạnh một tiếng
đồng hồ, bảo đảm là nước vòi không còn mùi vị gì nữa.
Cuộc sống
thường nhật coi vậy khiến cho con người thải rác nhiều mà không hay
biết. Các siêu thị để dễ bán hàng thường hay tạo ra đủ kiểu đóng gói bao
bì, nhưng về lâu về dài lại tạo nơi người tiêu dùng những thói quen
không hay.
Chương trình Tuần lễ giảm thiểu rác thải từ năm năm
qua đã đem lại một số kết quả đáng khích lệ, giúp giảm đi một nửa các
loại túi nhựa và bao nilon không cần thiết. Mỗi người một chút, nhưng
đôi khi chính những động tác đơn giản nhất, những mẹo vặt hết sức đời
thường lại góp phần làm nên chuyện lớn.
Chương trình này được
thành lập từ năm 2010, ban đầu được áp dụng thử nghiệm tại khoảng 100
địa phương, tới nay đã có gần 3.000 thị xã cùng tham gia.