Cần sử dụng tổng hợp và hiệu quả hơn nguồn nước trong mọi ngành lĩnh vực
Đây là yêu cầu nhất quán
và thống nhất trong các chính sách điều phối, phối hợp của chính quyền
các cấp từ Trung ương đến địa phương và cũng là nhấn mạnh của Bộ trưởng
Nguyễn Minh Quang tại buổi Lễ. Theo Bộ trưởng, tài
nguyên thiên nhiên nói chung và tài nguyên nước nói riêng luôn đóng vai
trò trọng tâm trong các khía cạnh của phát triển bền vững. Nước đã dần
trở thành nhân tố cốt lõi, mang tính quyết định sự tồn tại và phát triển
của nhân loại trên toàn cầu.
Mặt khác, con người chúng ta sử dụng
nước trong hầu hết các hoạt động hàng ngày, từ phục vụ sinh hoạt gia
đình như ăn uống, vệ sinh, chăm sóc sức khỏe đến sản xuất nông nghiệp,
lâm nghiệp, thủy sản, công nghiệp và giao thông vận tải. Nguồn tài
nguyên quan trọng này đã tạo dựng lên xã hội loài người với sự đa dạng
về xã hội, văn hóa và tôn giáo tín ngưỡng trên khắp hành tinh.
Tuy nhiên, an ninh nguồn nước hiện đang
phải đối mặt với những thách thức lớn như: Sự gia tăng nhanh
chóng dân số thế giới đang làm cho nhu cầu thiết yếu về nước tăng lên
mạnh mẽ; Quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa đang diễn ra nhanh
chóng trên thế giới, nhưng trong thực tế việc sử dụng và quản lý nguồn
nước, xử lý các vấn đề môi trường chưa được coi trọng thỏa đáng; Việc
khai thác nước trên toàn cầu để thoả mãn nhu cầu phát triển kinh tế - xã
hội đã tăng đột biến trong gần nửa thế kỷ qua; Tình trạng khan hiếm
nước cũng diễn ra đặc biệt nghiêm trọng tại những vùng khô hạn và bán
khô hạn, nơi mà tình hình thiếu nước đã trở thành mối đe doạ lớn nhất
đối với an ninh lương thực, sức khoẻ và tính mạng con người và tới sự
bền vững của hệ sinh thái tự nhiên.
Bộ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Minh Quang phát biểu
Trước những thách thức đang diễn ra, Bộ
trưởng Nguyễn Minh Quang nhấn mạnh rằng, mọi người cần nhận thức sâu sắc
hơn yêu cầu cấp bách phải bảo vệ nguồn nước, sử dụng tiết kiệm hiệu
quả, bền vững các nguồn nước, hãy cùng nhau cam kết xây dựng những chính
sách đảm bảo sử dụng nước bền vững cho mọi người. Để làm được điều đó,
cần sử dụng tổng hợp hơn, hiệu quả hơn nguồn nước trong mọi ngành, lĩnh
vực. Đây là yêu cầu nhất quán và thống nhất trong các chính sách điều
phối, phối hợp của chính quyền các cấp từ Trung ương đến địa phương.
Bộ trưởng Nguyễn Minh Quang cũng đề nghị
mọi tổ chức, cá nhân, các doanh nghiệp trên cả nước hãy có những sáng
kiến, hành động cụ thể, thiết thực nhằm sử dụng nước tiết kiệm, hiệu
quả, bền vững hơn; hãy cùng chung tay để trả lại sự trong lành vốn có
của các dòng sông không chỉ cho hôm nay mà còn cho các thế hệ mai sau.
Nước là nguồn tài nguyên quý giá là và chìa khóa để phát triển bền vững
Phát biểu chỉ đạo buổi lễ, Phó Thủ tướng
Hoàng Trung Hải khẳng định: Nước cần được nhìn nhận không chỉ ở khía
cạnh là một nguồn tài nguyên quý giá, mà còn là chìa khóa để bảo đảm
phát triển kinh tế, xã hội và bảo vệ môi trường. Tài nguyên nước là nền
tảng cho công cuộc xóa đói giảm nghèo, tăng trưởng kinh tế và bền vững
môi trường. Nước không chỉ tác động đến an ninh lương thực, năng lượng,
sức khỏe con người và môi trường, nước còn góp phần cải thiện phúc lợi,
phát triển toàn diện, cũng như tác động đến sinh kế của hàng tỉ người.
Theo số liệu điều tra, Việt Nam có trên 3.400 sông, suối tương đối lớn
với tổng lượng nước trung bình hàng năm khoảng 830 tỷ mét khối, nhưng
gần 2/3 là từ nước ngoài chảy vào. Lượng nước nội sinh chỉ chiếm gần 1/3
và nếu chỉ tính lượng nước này thì bình quân đầu người chỉ đạt khoảng
3.500 mét khối/năm. Mặt khác, dòng chảy phân bố không đều theo mùa và
theo vùng, trong đó 70 - 80% tập trung trong mùa lũ, mùa khô kéo dài từ 6
đến 9 tháng nhưng chỉ có khoảng 20 - 30% tổng lượng nước. Do đó, về cơ
bản Việt Nam vẫn là quốc gia thiếu nước, nhất là trong bối cảnh nhu cầu
sử dụng nước ngày càng gia tăng, các quốc gia ở thượng nguồn đang tăng
cường các hoạt động khai thác và tình trạng ô nhiễm, suy thoái, cạn kiệt
nguồn nước, sử dụng nước lãng phí, kém hiệu quả chưa được cải thiện.
Vì vậy, hơn lúc nào hết, cần nhìn nhận
và đánh giá đúng vai trò, giá trị của nước trong mối quan hệ với phát
triển bền vững, từ đó xây dựng chính sách hợp tác giữa các ngành có liên
quan, nhằm đảm bảo nhu cầu về sức khỏe con người và hệ sinh thái, an
ninh lương thực và năng lượng, phát triển công nghiệp và đô thị, các vấn
đề liên quan đến công bằng xã hội và bình đẳng giới cũng như phát triển
bền vững tài nguyên nước.
Trong nhiều năm qua, việc bảo vệ nguồn
tài nguyên nước đã trở thành một ưu tiên của mỗi quốc gia. Nhiều phương
pháp và cách tiếp cận quản lý mới đã được nghiên cứu và ứng dụng như
phương pháp quản lý tổng hợp tài nguyên nước, phương pháp quản lý nước
theo lưu vực sông, cách tiếp cận theo hệ thống: nước - năng lượng -
lương thực, tiếp cận tăng trưởng xanh...
Thông qua sự kiện này, Phó Thủ tướng đặc
biệt nhấn mạnh: “ Nước không phải là nguồn tài nguyên vô tận mà là một
trong những nguồn tài nguyên chiến lược, cần được quản lý, khai thác, sử
dụng phù hợp, hiệu quả, phát huy những mặt lợi, hạn chế những tác hại
của nước”.
Phó Thủ tướng kêu gọi mỗi địa phương,
mỗi ngành, đoàn thể, cá nhân hãy tiếp tục phát huy các sáng kiến nhằm
quản lý, khai thác và sử dụng nước tiết kiệm và hiệu quả, cùng nhau hợp
tác để khai thác hiệu quả nguồn tài nguyên nước, giảm thiểu các tác hại
của nước, rủi ro thiên tai, ô nhiễm môi trường, góp phần vào công cuộc
xóa đói, giảm nghèo, mang lại công bằng xã hội, thúc đẩy phát triển kinh
tế, bảo vệ môi trường và bảo vệ nguồn nước, góp phần đạt được mục tiêu
thiên niên kỷ “đảm bảo bền vững về môi trường”.
Ngân hàng Thế giới đang tích cực hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề cung cấp nước sạch
Đó là nhấn mạnh của bà
Victoria Kwaka, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam về sự hợp tác
phối hợp của Ngân hàng Thế giới với Chính phủ Việt Nam về vấn đề khai
thác, sử dụng hợp lý và hiệu quả nguồn tai nguyên nước. Bà Victoria
Kwaka cho biết, đảm bảo an ninh nguồn nước là một trong những thách thức
khó khăn nhất của Thế giới. Ở Việt Nam, việc dùng nguồn nước ngọt (nước
sạch) gần như tăng gấp đôi trong suốt 15 năm qua. Chất lượng nước trên
bề mặt ngày càng bị suy thoái, đẩy mọi người phải khai thác nước ngầm,
do đó dẫn đến sự xâm nhập mặn và sụt lún đất. Điển hình là những người
nghèo đang bị ảnh hưởng nặng nề nhất do thiếu an ninh nguồn nước. Chúng
ta cần phải tìm cách để sử dụng bền vững tài nguyên nước như là nguồn
tái sinh cho các ngành công nghiệp và năng lượng cũng như đối với nông
nghiệp, ngành chiếm đến 70% tổng lượng tiêu thụ nước trên toàn cầu và
đây là điều cần thiết cho an ninh lương thực.
Bà Victoria Kwaka cho
rằng: Việt Nam nên cải thiện và duy trì nguồn nước sạch trên khắp đất
nước, đặc biệt là đối với người nghèo. ”Ngân hàng Thế giới đang tích cực
hỗ trợ Việt Nam trong vấn đề cung cấp nước sạch tại các tỉnh miền núi
phía Bắc, bao gồm cả tỉnh Bắc Giang thông qua thực hiện và phát triển
“Chương trình nhân rộng cung cấp nước sạch vùng nông thôn". Chương trình
này cũng sẽ hỗ trợ tỉnh Bắc Giang và các tỉnh khác để tập trung khôi
phục các công trình cấp nước không hoạt động và phát triển mạnh mẽ hệ
thống quản lý nước mà xem xét tới những sự thay đổi trong tương lai về
khí hậu và tình trạng thiếu nước.
Ngân hàng thế giới cũng
đã tập trung trong việc hỗ trợ Chính phủ trong việc áp dụng đầy đủ hơn
và thực hiện các nguyên tắc của quản lý tài nguyên nước tổng hợp để tạo
ra một khuôn khổ chính sách quản lý tài nguyên nước “đàn hồi”, nghĩa là
nó có thể thích ứng với những dự báo về thiếu hụt nguồn nước. Để sử dụng
nguồn tài chính công cho các dịch vụ duy trì cung cấp nguồn nước hiệu
quả, cần nâng cao hiệu quả quản lý cung cấp dịch vụ vận hành và bảo
dưỡng nguồn nước; xem xét đầy đủ tính hiệu quả, các tác động của sự suy
giảm nguồn nước và biến đổi khí hậu; tạo điều kiện cần thiết cho khối tư
nhân có quy mô lớn tham gia dịch vụ cung cấp nguồn nước.
Bà Victoria Kwaka, Giám đốc Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam phát biểu tại buổi lễ
Ngân hàng thế giới cũng đã hỗ trợ Chính
phủ trong việc áp dụng đầy đủ hơn và thực hiện các nguyên tắc của quản
lý tài nguyên nước tổng hợp để tạo ra một khuôn khổ chính sách quản lý
tài nguyên nước “đàn hồi”, nghĩa là nó có thể thích ứng với những dự báo
về thiếu hụt nguồn nước. Để sử dụng nguồn tài chính công cho các dịch
vụ duy trì cung cấp nguồn nước hiệu quả, cần nâng cao hiệu quả quản lý
cung cấp dịch vụ vận hành và bảo dưỡng nguồn nước; xem xét đầy đủ tính
hiệu quả, các tác động của sự suy giảm nguồn nước và biến đổi khí hậu;
tạo điều kiện cần thiết cho khối tư nhân có quy mô lớn tham gia dịch vụ
cung cấp nguồn nước.
Chung tay bảo vệ tài nguyên nước
Nhân Ngày Nước thế giới năm 2015, thay
mặt Lãnh đạo tỉnh Bắc Giang, ông Bùi Văn Hải Bí thư Tỉnh ủy, kêu gọi sự
quan tâm và tham gia tích cực của các cơ quan, đoàn thể, chính quyền các
cấp, tổ chức xã hội, các nhà tài trợ, tổ chức quốc tế, các cơ quan
thông tấn báo chí và cộng đồng dân cư trên địa bàn tỉnh Bắc Giang nói
riêng và trên toàn quốc nói chung hãy tiếp tục thực hiện các biện pháp
để tái cấu trúc nền kinh tế theo hướng phát triển chiều sâu, giảm dần sử
dụng tài nguyên thiên nhiên, tăng cường các ngành công nghiệp sinh thái
và dịch vụ môi trường; nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý Nhà nước
nhằm hướng đến việc quản lý, khai thác hợp lý tài nguyên thiên nhiên và
bảo vệ môi trường bền vững; đẩy mạnh thực hiện tốt công tác trồng, chăm
sóc và bảo vệ rừng, bảo vệ nguồn nước, đảm bảo nguồn thủy sinh dồi dào
của các con sông và vận hành an toàn các hồ chứa, góp phần vào phát
triển kinh tế của tỉnh, của đất nước và trên hết là cuộc sống của người
dân
Kết thúc buổi lễ, ông Hoàng Văn Bẩy, Cục
trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước, Bộ TN&MT đã phát động cuộc thi
Mùa hè nước 2015 và cuộc thi Tìm hiểu lịch sử và giá trị sử dụng các
dòng sông ở Bắc Giang.